همواره نیاز به جابه‌جایی مایعات علی‌الخصوص آب از دغدغه‌های مهم بشر از قدیم الایام بوده است. اختراع پیچ ارشمیدس جهت انتقال آب از رودخانه به زمینهای کشاورزی اطراف اولین پاسخ به این دغدغه بوده و انواع تلاشها برای طراحی و ساخت وسیله مکانیکی جهت انتقال مایعات از آن پس صورت گرفته است.
پمپ: وسیله مکانیکی است که انرژی مکانیکی، را به سیال منتقل نموده و فشار آن را بالا می برد تا این فشار برای غلبه بر اصطکاک‌های سیال با بدنه لوله، شیرآلات، دیواره کانال، … مصرف شود وسیال به محل مورد نظر منتقل شود.
الکتروپمپ: مجموعه ای از الکتروموتور (عامل محرکه) وپمپ بوده که نقش جابجایی و یا ایجاد فشار در سیالات را ایفا می نماید.
نحوه‌ی کارکرد الکتروپمپ :
پره‌های الکتروپمپ یا همان پروانه‌ها، محور و سیستم آب‌بندی، درون محفظه‌ی آن قرار دارند. پمپ انرژی مکانیکی خود را ازالکتروموتور دریافت میکند. با ورود سیال به داخل محفظه‌ی پمپ، پروانه شروع به چرخیدن میکند و با چرخش پره‌ها انرژی جنبشی خود را به سیال در حال عبور داخل محظفه، انتقال می دهد، در نتیجه سیال در حال عبور، انرژی بیشتری پیدا کرده و با سرعت و فشار بیشتری پمپاژ می‌شود .الکتروپمپ ها برای انتقال سیال از یک تعمیرالکترو پمپ شناور نقطه به نقطه دیگر مورد استفاده قرار می گیرند. الکتروپمپ ها دارای انواع مختلفی هستند که هر کدام دارای کاربرد خاصی می باشند.
مهم ترین دسته بندی آنها بر اساس فیزیک پمپ است که نقش مستقیم بر موارد دیگر مانند توان، هد، دبی، و... دارد و شامل:
یک پمپ گریز از مرکز بر اساس تبدیل انرژی جنبشی یک سیال جاری به فشار ایستا کار میکند. این نحوه عمل بوسیله قانون برنولی توصیف می‌شود. قاعده عملکرد پمپ گریز از مرکز را می‌توان با ملاحظه تأثیر تکان دادن یک سطل آب بر روی یک مسیر دایره‌ای شکل توسط یک طناب، نشان داد. نیرویی که آب را به کف سطل فشار می‌دهد، نیروی گریز از مرکز است. اگر یک سوراخ در کف سطل تعبیه شود، آب از طریق این سوراخ جریان می‌یابد. از این گذشته اگر یک لوله ورودی در بالای سطل تعبیه شود، جریان آب به بیرون سوراخ منجر به تولید یک خلاء موضعی در داخل سطل خواهد شد. این خلاء آب را از یک منبع در سمت دیگر لوله ورودی به داخل سطل خواهد کشید. بدین روش یک جریان پیوسته از منبع و به بیرون سطل بوجود می‌آید.
الکتروپمپ های پیستونی شناور یا پمپ های پلانچر، توانایی تولید فشار بالایی را دارند. الکتروپمپ های پیستونی شناور باید یک نیروی دورانی را به نیروی محوری تبدیل کنند و مانند پیستون ماشین با جابجایی آن میزان مشخص سیال را در هر دور از حرکت پیستون پمپ کنند. از معایب این نوع ازالکتروپمپ ها، نیاز همیشگی آن ها به روغن کاری است. کاربردهای مختلفی دارد و جهت استفاده در کارواش و شستشوی فشار قوی آب، سمپاش پشت تراکتوری، سمپاش فرغونی و زنبه، شستشوی معابر و خدمات شهری شهرداری، تزریق فشار قوی مایعات رقیق، تست لوله های گاز، آب و مخازن، قابل استفاده برای مواد خورنده، آب شور و آب دریا، مناسب برای سیستم های شستشوی چندنازله فشار بالا، استفاده در سیستم های مه پاش، پاشش کود و سموم استفاده می شود.
این پمپ ها دارای یک پوسته بوده که در درون انها دنده های نزدیک به یکدیگر قرار گرفته واین نوع قرارگیری باعث حرکت وانتقال سیال میگردد.حرکت اصلی این پمپ ها بصورت چرخشی بوده ورفت و برگشتی نمی باشد.در این پمپ ها به ازای هر دور چرخش، حجم محدودی از سیال جابجا میگردد.درتشریح این پمپها معمولا از واژه سیال (fluid) بیشتر در معنا ومفهوم مایع استفاده می شود.البته سیال نه تنها می تواند بعنوان یک مایع درنظر گرفته شود بلکه به مفهوم مخلوطی ازمایعات ،گازها،بخارات ،دوغابه ها وذرات جامد موجود درترکیبات نیز تلقی می شود.این پمپ ها همچنین معروف ترین پمپ ازگروه پمپ های دوار بوده واین نیز به دلیل تنوع و وسعت کاربرد این نوع پمپ ها می باشد و شامل:
پمپ هاي دنده اي خارجی معمولا داراي دو چرخ دنده بوده كه تعداد دندانه هاي اين دو چرخ دنده با يكديگر يكسان مي باشد و میزان دبی با توجه به دور ساختمان قابل تنظیم است و میزان دقیقی پمپاژ میکند و معمولا برای پمپاژ روغن در سیستم انتقال قدرت سیستم های هیدرولیک و.... استفاده می شود.
پمپ هاي دنده اي داخلي داراي يك چرخ دنده بزرگتر بوده كه دندانه هاي آن به سمت داخل ماشين كاري شده واين چرخ دنده با چرخ دنده كوچكتر كه داراي دندانه هاي بيروني است درگير مي شود. خود مکش اند و در هردو جهت می توان استفاده کرد و برای پمپاژ مواد غذایی روانکار پمپاژ سوخت و... کاربرد دارد.
کاربرد پمپ ها در تمامی صنایع به وضوح دیده می شود مانند:
1. پمپ کردن آب در سیستم موتورخانه مرکزی ساختمان
2. پمپ کردن فاضلاب برای تصفیه و انتقال به مخازن
3. پمپ کردن سیالات به داخل مخازن تحت فشار برای تراکم آن ها
4. ایجاد دبی درگذر در استخر ها
5. پمپ کردن آب از یک چاه به بیرون
6. انتقال آب در مسیر لوله کشی شهر
7. پمپ کردن گاز به محل مصرف
8. پمپ کردن نفت در پالایشگاه ها
اجزا پمپ:
بدنه:
محفظه‌ای است که پره‌های پمپ، محور و سیستم آب‌بندی را در بر می‌گیرد و سیال از میان آن جریان می‌یابد. پمپها از لحاظ ساختمان و کاربرد با یکدیگر متفاوتند. از این رو، بدنه آنها به صورت‌های مختلفی ساخته می‌شوند و جنس بدنه نیز از مواد مختلفی مثل استیل، چدن، فولاد، برنز و یا آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی و سایش ساخته می‌شوند.
محور یا شافت:
بسته به نوع موتور مورد استفاده، بخشی از روتور موتور و یا مستقل بوده و به محور موتور جفت شده است. محور می‌تواند دارای یاتاقان مستقل باشد و یا توسط یاتاقان‌های موتور نگه‌داشته شود که این مسئله، به طراحی پمپ بستگی دارد.
پروانه:
قسمتی از پمپ که نیروی زیادی به مایع وارد میکند تا سرعت و مقدار حرکت سیال را افزایش دهد. منفذ مرکز پروانه را هم چشم پروانه می‌گویند که تا حدودی تعیین کننده‌ی ظرفیت پمپ است.
پره‌های الکتروپمپ:
قسمت‌هایی از پروانه که سیال را در داخل پمپ هدایت میکند.
روپوش پروانه:
روپوش پروانه پره‌های پمپ را پوشانده وجریان سیال را در ناحیه پروانه محدود میکند تا هدایت سیال بصورت متمرکز صورت بگیرد.
نقطهی مکش یا گلویی پروانه:
محل ورود سیال به پمپ است که در نزدیکی مرکز بدنه قرار دارد و قطر عبور سیال در این نقطه، تا حدودی تعیین کننده‌ی میزان آبدهی پمپ است.
حلقه‌های سایش یا لاستیک‌های سایش:
این حلقه‌ها دور گلویی پروانه قرار دارند ولی در تمام الکتروپمپ ها در نظر گرفته نمی‌شود. اما اگر در نظر گرفته شود، معمولا قابل تعویض خواهد بود. بدین طریق یک آب‌بندی هیدرولیک انجام می‌شود که موجب افزایش کارایی پمپ میگردد. علاوه بر این، مقدار اندکی سیال از طرف رانش به طرف مکش پمپ، بازگردانده می‌شود.
کاسه نمد:
موجب آب‌بندی جریان مایع در داخل پمپ می‌شود و به نوع مکانیکی آن مکانیکال سیال می‌گویند.
نقطهی رانش یا تخلیه:
نقطه‌ای که پمپ سیال را به سیستم لوله کشی می‌راند.
راهنمای انتخاب الکتروپمپ:
یکی از اولین تصمیمات درطراحی یک سیستم انتخاب ارتفاع و دبی می باشد تا بتوانیم اندازه پمپ را تعیین کنیم. انتخاب ابعاد لوله نیز موثر می باشد. یکی دیگر از راههای انتخاب پمپ نوع سیال است به طور مثال:
o آیا حامل ذرات جامد می باشد؟
o اگر چنین می باشد اندازه و درصد آنها چیست؟
o آیا مایع ویسکوز است ؟
o ویسکوزیته آن چقدر است؟
o فشار بخارآب چقدر است؟
o آیا درمقابل درجه حرارت حساس است.
o آیا ساینده است؟
در نتیجه باید موارد زیر را جهت حداقل تعمیرالکترو پمپ اطلاعات مورد نیاز برای انتخاب الکتروپمپ مورد رسیدگی قرار داد :
1. دبی مورد نیاز
2. ارتفاع کلی دینامیک
3. ارتفاع مکشی مثبت خالص در دسترس
4. درجه حرارت بهره برداری
5. چگالی مخصوص
6. طبیعت مایع
راه حل مشکلات پمپ ها :
- پمپ و لوله را به طور کلی مایع پر شود .
- قسمت نشتی را از بین فلنچ ها بررسی شود .
- برای تست کردن مکش باید قسمت ورودی را بست و خط را تحت فشار قرار داد .
- قدرت فشار مایع آب بندی تا بالای فشار جو زیاد کنید .
- دهانه ورودی را پایین ببرید .
- آب بندی را تعویض کنید .
- ولتاژ موتور بررسی شود .
- هوای جمع شده در فصل های مشخص خارج شود .
.- فشار روی کاسه نمد ره کم کنیم .
- انحراف روتور با چرخش بر یاتاقان گردها معین کنید .
- یاتاقان ها و پروانه ها را از نظر خرابی بررسی نمایید .
